کدام حجاب اجباری ؟
حجاب به معنی عام (پوشش) یک اتفاق اجتماعی است و در تمام اتفاقات اجتماعی برای پایداری جامعه بدیهی است که نیاز به قانون داریم و قانون همان اجبار است. پس به عبارتی پوشش در همه جوامع در جهان امروز اجباری است ، چرا که در قانون به آن پرداخته شده است.
اما ، امروز وقتی از عبارت "حجاب اجباری" استفاده می شود در واقع منظور از حجاب "حدود پوشش" است. مثلا وقتی گفته می شود به "حجاب اجباری" در ایران فلان ایراد وارد است؛ منظور این است که قانون در مورد حدود پوشش در ایران غیرمنطقی است و با حدود پوشش مرسوم در دیگر نقاط جهان امروز تفاوت نامعقولی دارد.
اما این قانون دقیقا چیست؟
در تبصره ماده 638 قانون مجازات اسلامی آمده است : «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه یا از ۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
دلیل استناد به حدود شرعی در این تبصره روشن است ، چرا که اکثریت قریب به اتفاق مردم کشور ما مسلمان اند. اما دقیقا این حجاب شرعی چیست؟ کدام فقیه و مرجع معیار است؟ اصلا تشخیص این معیار با کیست؟
در اصل 167 قانون اساسی آمده است: «قاضی موظف است کوشش کند حکم هر دعوا را در قوانین مدوّنه بیابد و اگر نیابد، با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتواهای معتبر، حکم قضیه را صادر نماید و نمی‌تواند به بهانه سکوت یا نقض یا اجمال یا تعارض قوانین مدوّنه، از رسیدگی به دعوا یا صدور حکم امتناع ورزد.»
قانون در مورد مصادیق واضحِ حدود پوشش سکوت کرده است و همین مهم موضوع را بسیار سخت کرده است. بحث در مورد اینکه مرز فتوا و قانون کجاست از توان من خارج است و باید متخصصین علم حقوق به آن بپردازند. اما این را میدانم که این موضوع هم در حقوق و هم در فقه می تواند و یا حتی باید مورد بازنگری قرار بگیرد . حدود یک دهه است که برخی مجتهدین و دین پژوهان نظیر مرحوم احمد قابل و امیرحسین ترکاشوند و ... تعابیر جدیدتری نسبت به قدما در مورد مصادیق حجاب شرعی ارائه می دهند. امید است با بازنگری در این موارد ، هم در فقه و هم در حقوق ، حداقل ، مصادیق درست پوشش در سطح جامعه برای همگان واضح شود تا هم مردم مشخصا از حقوق خود آگاه باشند و هم ضابطین حوزه ی عمل خود را بدانند.
